Ο "τενεκεδένιος γάϊδαρος"

27-9-2015

Junkers D.I (J9) ένα αεροπλάνο πολύ μπροστά από την εποχή του

Ένα από τα πολύ σπάνια μοντέλλα στα μοντελοδρόμια, που δικαίως προξενούν την εντύπωση και το θαυμασμό μας, είναι το Junkers D.I (J9) της  BALSA USA

Το JUNKERS D.I της BALSA-USA σε κλίμακα 1:4 , που πρωτοπαρουσιάστηκε στην έκθεση του Τολέδο τον Απρίλιο του 2015.

Το μοντέλλο είναι σε κλίμακα 1:4, έχει εκπέτασμα 2.25 μέτρα, μήκος 1.62 μέτρα, βάρος περίπου 12 κιλά και δέχεται μηχανή 35-62 cc βενζίνης.

Παρακαλώ μόνο 4-χρονες μηχανές, μην διανοηθείτε να βάλετε κανένα αφηνιασμένο αλυσσοπρίονο σε αυτό το κομψοτέχνημα !

Όπως όλα τα αεροπλάνα της BALSA-USA, το JUNKERS D.I είναι σε μορφή ΚΙΤ, προορίζεται λοιπόν μόνο για μερακλήδες αερομοντελιστές, που θέλουν το κάτι παραπάνω, και δεν αρκούνται στο να βελτιώνουν με μικρολεπτομέρειες έτοιμα ARF ΚΙΤ.  Ευτυχώς έχουμε αρκετούς τέτοιους και θαυμάζουμε κάθε χρόνο τα δημιουργήματα τους, είτε στους αγώνες SCALE που διοργανώνει η ΕΛΑΟ, είτε  στην συνάντηση SCALE που γίνεται αρχές του καλοκαιριού στο μοντελοδρόμιο του κ. Κ. Μπούρμπουλα, στο Ακραίφνιο.

Μια καινοτομία του μοντέλλου είναι ότι η πτέρυγα χωρίζεται σε 3 κομμάτια, με το κεντρικό να μένει βιδωμένο στην άτρακτο και το αριστερό-δεξί να διαχωρίζονται για εύκολη μεταφορά. Ωστόσο και το κεντρικό κομμάτι μπορεί να αφαιρεθεί για εύκολη πρόσβαση στα ηλεκτρονικά του μοντέλλου.

JUNKERS D.I της BALSA USA: ένα μοντέλλο αποκλειστικά για "μερακλήδες" αερομοντελιστές !

Στο ΚΙΤ περιέχεται και η DUMMY-ENGINE, ενώ διατίθενται ξεχωριστά και διάφορα (απαραίτητα) αξεσουάρ, όπως οι SCALE ρόδες, τα διπλά πολυβόλα SPANDAU και ο ολόσωμος πιλότος, όλα σε κλίμακα 1:4 καθώς και το κυματοειδές χαρτόνι για να προσομοιώσει την μορφή του κυματοειδούς αλουμινίου, από το οποίο ήταν κατασκευασμένο το αεροπλάνο.

Η τιμή του μοντέλλου είναι στα 390 δολλάρια στην Αμερική. Σίγουρα σε αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε και το κόστος των αξεσουάρ και της επικάλυψης, καθώς και τα μεταφορικά και το τελωνείο.

Πάντως, είναι ένα σπανιότατο μοντέλλο που δεν έτυχε να το δω ποτέ σε Ελληνικό μοντελοδρόμιο.

Δείτε τα σήματα (insignia) του αεροπλάνου: είναι διαφορετικά από αυτά του τριπλάνου του Κόκκινου Βαρώνου, που είχαμε παρουσιάσει σε παλιότερο άρθρο. Είναι τα ίδια με αυτά του διπλάνου FOKKER D-VII και υπάρχει λόγος γι αυτό και ίσως κάποια στιγμή να το συζητήσουμε στο μέλλον.

 Για το JUNKERS D.I (J9) είχα διαβάσει αρκετά πράγματα στο παρελθόν γιατί το αεροπλάνο αυτό είχε μια μοναδική ιδιαιτερότητα:

Ήταν το 1ο αεροπλάνο στην ιστορία της αεροπορίας που ήταν εξ ολοκλήρου μεταλλικό! Όταν όλα τα αεροπλάνα της εποχής του ήταν κατασκευασμένα από ύφασμα και ξύλο, το JUNKERS D.I ήταν εξ ολοκλήρου κατασκευασμένο από ντουραλουμίνιο και χάλυβα !

Ας δούμε όμως τα πράγματα από την αρχή:

 Κατ αρχήν η ονομασία JUNKERS D.I (J9):  Το D.I είναι το χαρακτηριστικό, ο τύπος του αεροπλάνου,της Γερμανικής Αεροπορίας του 1ου Π.Π.  Στην παρένθεση, το J9, είναι ο εργοστασιακός τύπος, που σημαίνει την έκδοση (version) του αεροπλάνου, που εν προκειμένω είναι η 9η έκδοση.

Προτού όμως αναφερθούμε στην ιστορία αυτού του τόσο σημαντικού αεροπλάνου, θα πρέπει να αναφέρουμε και ορισμένα πράγματα για τον σχεδιαστή του, τον ευφυή μηχανικό-καθηγητή Professor Hugo Junkers.

O Junkers γεννήθηκε στην μικρή κωμόπολη Reydth (Ράϊντ) , στη Δυτική Γερμανία (τότε Πρωσσία), το 1859. Τελείωσε τις σπουδές του σαν Μηχανολόγος-Μηχανικός, στο Πολυτεχνείο του Aachen, το 1883. Έγινε καθηγητής στο ίδιο Πολυτεχνείο και παρέμεινε εκεί μέχρι το 1912, ενώ στο μεταξύ είχε κάνει πολλές ανακαλύψεις και εφευρέσεις, όπως διάφορες μηχανές, θερμαντήρες, θερμιδόμετρα και πολλά άλλα.

Ο ευφυής μηχανικός Professor Hugo Junkers, ιδρυτής της ομώνυμης αεροναυτικής εταιρείας

Ήδη από το 1895 ο Junkers είχε ιδρύσει την ομώνυμη εταιρεία, που αρχικά κατασκεύαζε λέβητες και καλοριφέρ. Το 1912 αποφάσισε να ασχοληθεί αποκλειστικά με την Αεροναυτική και παραιτήθηκε από την θέση του καθηγητή στο Πολυτεχνείο. 

Το έμβλημα της εταιρείας JUNKERS

Ο Junkers, ευφυής μηχανικός και οραματιστής, είχε καταλάβει ότι το μέλλον της Αεροπορίας ανήκε στα μεταλλικά αεροπλάνα. Αν και ήταν άνθρωπος ειρηνόφιλος, τον ανάγκασαν με την κήρυξη του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου το 1914, να ασχοληθεί με την σχεδίαση πολεμικών αεροπλάνων, πράγμα που στην πραγματικότητα απαιχθανόταν. "Ανάγκας όμως και θεοί πείθονται"!

Το 1915 η εταιρεία Junkers -υπό την επίβλεψη του ιδρυτή της- παρουσίασε την 1η έκδοση του αεροπλάνου Junkers-J1. 

Ήταν ένα εξ ολοκλήρου μεταλλικό αεροπλάνο, με σκελετό από χαλύβδινους σωλήνες και επικάλυψη από ντουραλουμίνιο! Όταν όλα τα αεροπλάνα της εποχής ήταν κατασκευασμένα από ξύλο και ύφασμα το J1 ήταν εξ ολοκλήρου μεταλλικό!  Το πιλοτήριο, το ντεπόζιτο καυσίμων και η μηχανή είχαν χαλύβδινη προστασία! Το αεροπλάνο -προορισμένο κατ αρχήν για επίγειες επιθέσεις- ήταν κατ ουσίαν απρόσβλητο από πυρά εδάφους!

Θυμηθείτε ότι ο Κόκκινος Βαρώνος σκοτώθηκε από πυρά εδάφους, ξαναδιαβάστε το άρθρο "Fokker DR.I Triplane- Το τριπλάνο του Κόκκινου Βαρώνου".

Η κάπως κακοσούμπαλη μορφή του αεροπλάνου με την τετράγωνη άτρακτο, την τετραγωνισμένη ουρά και τα AILERON που προεξείχαν από το χείλος εκφυγής, καθώς και η μεταλλική κατασκευή του, του προσέδωσαν το παρατσούκλι "Blechesel" (Μπλεχ-έζελ), δηλαδή "ο Τενεκεδένιος Γάϊδαρος", που το ακολουθούσε κατόπιν και σε όλες τις μετέπειτα εκδόσεις !

Το κακάσχημο αλλά πρωτοποριακό αεροπλάνο JUNKERS J-1. Του κόλλησαν το παρατσούκλι "Blechesel", δηλαδή "Ο Τενεκεδένιος Γάϊδαρος"!

Σημειώστε ότι οι τεχνίτες της εποχής είχαν πρόβλημα στην κατασκευή του αεροσκάφους, καθώς δεν είχαν καθόλου εμπειρία στην κατασκευή μεταλλικών αεροπλάνων. Αυτό το μειονέκτημα θα ακολουθούσε το αεροπλάνο και σε όλες τις μετέπειτα εκδόσεις του, μέχρι το τέλος του Πολέμου. Φαίνεται πως ο Hugo Junkers ήταν πιο πολύ ακαδημαϊκός και λιγότερο προσανατολισμένος στη μαζική παραγωγή, εν αντιθέσει με τον Antony Fokker, με τον οποίο  άλλωστε ήταν ανταγωνιστές και δεν είχαν και τις καλύτερες σχέσεις μεταξύ τους.

Εν τω μεταξύ ο JUNKERS βελτίωνε το αεροπλάνο του με διαδοχικές εκδόσεις, που αφορούσαν ισχυρότερους κινητήρες, τοποθέτηση του ψυγείου κάτω από την άκτρακτο και πολλά άλλα. Το 1917 παρουσιάστηκε η έκδοση J7 και τον Ιούνιο του 1918 η έκδοση J9 που ήταν και η πιο διαδεδομένη.

To JUNKERS J9 πρωτοπαρουσιάστηκε στον 2ο Διαγωνισμό Πολεμικών Αεροπλάνων το 1918 και ήταν πραγματικά πρωτοποριακό και πολύ μπροστά από την εποχή του. Όχι μόνο ήταν εξ ολοκλήρου μεταλλικό όπως είπαμε, αλλά και τα φτερά δεν είχαν εξωτερικές υποστηρίξεις (συρματόσχοινα από πάνω ή στηρίγματα από κάτω) που να δημιουργούν οπισθέλκουσες δυνάμεις, αλλά ήταν εξ ολοκλήρου πρόβολοι.

Το JUNKERS D.I (J9) όπως πρωτοπαρουσιάστηκε στον Διαγωνισμό Πολεμικών Αεροπλάνων το 1918

Ο Διαγωνισμός Πολεμικών Αεροπλάνων διοργανωνόταν από την Γερμανική Αεροπορία, προκειμένου να παρουσιάσουν οι διάφορες εταιρείες τα αεροσκάφη τους και να κάνουν επίδειξη των δυνατοτήτων τους. Κυρίαρχη γνώμη  είχε η πανίσχυρη Idflieg ("Ίντ-φλίγκ),μια ειδική υπηρεσία της Γερμανικής Αεροπορίας του 1ου Π.Π. της Luftstreitkräfte (διαβάζεται "Λούφτ-στράϊτ-κρέφτε), που αξιολογούσε τα αεροπλάνα από άποψη δυνατοτήτων και ασφάλειας. Το "Idflieg" προέρχεται από τα αρχικά των λέξεων "Inspektion der Fliegentruppen", που σημαίνει "Επιθεώρηση των Αεροπορικών Σωμάτων".

Το J9 ήταν εφοδιασμένο με μηχανή BMW των 180 HP (τα πρώτα μοντέλλα είχαν μηχανές Mercedes των 125 HP), το ψυγείο ήταν στο κάτω μέρος της ατράκτου, το ίδιο και η εξάτμιση, τα φτερά όπως είπαμε ήταν πρόβολοι, πίσω από το πιλοτήριο είχε  ROLL-BAR για την προστασία του πιλότου, διπλά πολυβόλα SPANDAU και πολλές άλλες καινοτομίες.

Ο "Τενεκεδένιος Γάϊδαρος": το 1918 έδειξε προς τα που βαίνει η εξέλιξη της Αεροπορίας

Το εσωτερικό των πτερύγων είχε 7 διαμήκεις δοκούς που συνδέονταν μεταξύ τους με δικτυώματα Warren (Warren girders).

Δείτε στην παρακάτω εικόνα ένα δικτύωμα Warren:

Τα δικτύωματα Warren χρησιμοποιούντο ήδη για να στερεώνονται μεταξύ τους οι 2 πτέρυγες των διπλάνων και να μην επιτρέπουν την στρέψη, αλλά δεν χρησιμοποιούνταν στο εσωτερικό των πτερύγων. Επιπλέον, στα διπλάνα ήταν κατασκευασμένα από συρματόσχοινα και ξύλα και όχι από μεταλλικές ράβδους/δοκούς. Επίσης χρησιμοποιούντο και στην άτρακτο, αλλά και εκεί ήταν φτιαγμένα από ξύλα ή μπαμπού για λόγους βάρους.

Τα δικτυώματα Warren σε διπλάνο. Δεν επέτρεπαν την στρέψη των πτερύγων

Το δικτύωμα Warren από μπαμπού, στην κατασκευή της ατράκτου ενός συμβατικού αεροπλάνου του 1ου Π.Π. από ξύλο και ύφασμα

Να και πως εξελίχθηκαν τα δικτυώματα Warren στα αεροσκάφη του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, συγκεκριμένα στο Hawker Hurricane:

Τα δικτυώματα Warren στο Hawker Hurricane

Ο "Τενεκεδένιος Γάϊδαρος" πραγματικά έδειχνε το μέλλον της Αεροπορίας και ας μην το εκτίμησαν και τόσο οι Γερμανοί Άσσοι-πιλότοι, οι οποίοι ήταν άκρως επιφυλακτικοί σε κάθε νεωτερισμό. Δεν θα πρέπει πάντως να τους κατακρίνουμε,  γιατί στο κάτω-κάτω αυτοί ήταν που πετούσαν αυτά τα αεροπλάνα και διακινδύνευαν την ζωή τους με αυτά.

Οι Γερμανοί Άσσοι δεν έβλεπαν με τόσο καλό μάτι το μεγάλο σχετικά βάρος του αεροπλάνου, την χαμηλή ταχύτητα του και την όχι και τόσο μεγάλη δυνατότητα ελιγμών. Δεν τους άρεσε επίσης το γεγονός ότι το αεροπλάνο ήταν χαμηλοπτέρυγο και θεωρούσαν ότι τους περιόριζε την ορατότητα.  Όμως υπήρχαν και Γερμανοί Άσσοι, όπως ο νεαρός τότε Herman Göring (Χέρμαν Γκέρινγκ), που διείδαν τις μελλοντικές δυνατότητες του νέου αεροπλάνου και έτσι η Γερμανική Αεροπορία παρήγγειλε στον Junkers 40 αεροπλάνα.

Δυστυχώς όμως ο Junkers -όπως ήδη είπαμε- ήταν πιο πολύ ακαδημαϊκός και λιγότερο κατασκευαστής αεροπλάνων σε μαζική κλίμακα. Σημειώστε ότι εκείνη την εποχή ο Fokker παρήγαγε το εξαιρετικό διπλάνο Fokker DVII σε μαζική κλίμακα και είχε πολύ μεγαλύτερη πείρα στον τομέα της μαζικής παραγωγής. Σαν να μην έφτανε αυτό, όπως ήδη αναφέραμε, οι τεχνίτες της εποχής δεν είχαν πείρα με μεταλλικά αεροπλάνα και η κατασκευή τους καθυστερούσε πολύ. 

Τελικά παραδόθηκαν 40 αεροπλάνα σε διάφορες μονάδες της Γερμανικής Αεροπορίας, αλλά ο πόλεμος κόντευε ήδη να τελειώσει, με την παράδοση της Γερμανίας (11 Νοεμβρίου 1918) και τα αεροπλάνα δεν πρόλαβαν να αποδείξουν την επιχειρησιακή τους αξία. Είχαν δείξει όμως την μελλοντική κατεύθυνση της Πολεμικής και Πολιτικής Αεροπορίας, αφού λίγα χρόνια μετά,  όλα τα αεροπλάνα ήταν μεταλλικά, μονοπλάνα και χαμηλοπτέρυγα (εκτός από μερικά εκπαιδευτικά).

Τα χαρακτηριστικά του αεροπλάνου:

Εκπέτασμα: 9 μέτρα

Μήκος:       7,25 μέτρα

Ύψος:        2,6 μέτρα

Βάρος έτοιμο για πτήση: 834 κιλά

Μέγιστη ταχύτητα: 225 χλμ./ώρα

Αυτονομία: 1,5 ώρα 

Μέγιστο επιχειρησιακό ύψος: 6.000 μέτρα

Ρυθμός ανόδου: 210 μέτρα/λεπτό

Μηχανή: BMW III.a, υδρόψυκτη, με 6 κυλίνδρους εν σειρά και ισχύ 185 HP

Οπλισμός: Δυο πολυβόλα SPANDAU MG08/15, συγχρονισμένα με την έλικα

Τι απέγινε όμως ο καθηγητής Hugo Junkers;

Η ιστορία του μετά τον 1ο Π.Π. παρουσιάζει αρκετό ενδιαφέρον. 

Μετά τον πόλεμο λοιπόν ασχολήθηκε με αυτό που του άρεσε περισσότερο, δηλαδή με την σχεδίαση και κατασκευή πολιτικών αεροπλάνων από τα οποία πιο πετυχημένο ήταν το τρικινητήριο JUNKERS JU-52, που έμεινε γνωστό στην ιστορία και σαν "Tante- Ju" ("Τάντε-Γιού), δηλαδή "Θεία Γιού".

Το τρικινητήριο Junkers Ju-52, η "Θεία Γιού", από τα πιο πετυχημένα αεροπλάνα του Hugo Junlkers

Όταν το 1933 οι Ναζί κατέλαβαν την εξουσία στην Γερμανία, κατέσχεσαν την εταιρεία και τις πατέντες του Junkers και θέλησαν να τον υποχρεώσουν να εργαστεί γι αυτούς, προκειμένου να επανεξοπλιστεί η Γερμανική Αεροπορία. Μετά την σθεναρή αντίσταση του ειρηνόφιλου Junkers, τον φυλάκισαν στο σπίτι του και δυο χρόνια αργότερα πέθανε απογοητευμένος.

Τουλάχιστον δεν είδε την εξέλιξη της εταιρείας του, που υπό την διοίκηση των Ναζί κατασκεύασε ένα σωρό πολεμικά αεροπλάνα που έσπειραν τον όλεθρο, γνωστότερο από τα οποία είναι το διάσημο JUNKERS-JU 87 STUKA.

Γιώργος Καρασούλας