Διάφορα Άρθρα

 

 

Το πουλί της Σακκάρα (Saqqara Bird): Ένα άλυτο αρχαιολογικό μυστήριο

 

 17-1-2025
 
 
 Το 1898 ο Γάλλος αρχαιολόγος  Jacques de Morgan πραγματοποιώντας ανασκαφές στη νεκρόπολη της Saqqara νότια του Καΐρου στην Αίγυπτο, ανακάλυψε τον ασύλλητο τάφο του  Pa-di-Imen, ενός ευγενούς Αιγυπτίου του 2ου αιώνα π.Χ. Ανάμεσα στα άλλα ταφικά ευρήματα βρέθηκε και ένα μοναδικό αντικείμενο που μέχρι σήμερα διχάζει την επιστημονική κοινότητα και αποτελεί -ακόμα και στις μέρες μας -ένα από τα μεγαλύτερα άλυτα αρχαιολογικά μυστήρια:

Το πουλί της Saqqara 
 
 

Το πουλί της Saqqara: Ένα μυστηριώδες τεχνούργημα, που στις μέρες μας εκτίθεται στο αρχαιολογικό μουσείο του Καΐρου.


Το πουλί της Saqqara είναι κατασκευασμένο από ένα είδος φίκου που ευδοκιμεί στις όχθες του Νείλου, το άνοιγμα των φτερών του είναι 18 εκατοστά και το βάρος του 39 γραμμάρια.

Το τεχνούργημα αυτό έμεινε ξεχασμένο για αρκετές δεκαετίες σε κάποια γωνιά του μουσείου, ώσπου το 1969 ο Αιγύπτιος ιατρός και αιγυπτιολόγος (και αερομοντελιστής!)  Dr. Khalil Messiha  παρατήρησε ότι ενώ τα ομοιώματα πουλιών που εκτίθεντο στο μουσείο ήταν όλα παρόμοια μεταξύ τους, ένα διέφερε: Το πουλί της Saqqara! Τα άλλα πουλιά του μουσείου είχαν πόδια, φτερά καμπυλωτά και χρωματιστά, αλλά και οριζόντια ουρά, όπως έχουν τα πραγματικά πουλιά. Τίποτα από αυτά δεν είχε το πουλί της Saqqara και ίσως το πιο περίεργο χαρακτηριστικό του ήταν η κάθετη ουρά του! 

Ακόμα περισσότερο, το πουλί της Saqqara έχει ίσιες πτέρυγες με κανονική αεροτομή, όπως τα πραγματικά εροπλάνα!
 
 
Πτέρυγες ίσιες, που δε μοιάζουν με πουλιού και έχουν κανονική αεροτομή, όπως των αεροπλάνων! Κάθετη ουρά (που κανένα πουλί δεν έχει) και μοιάζει με Rudder! Επίσης δεν έχει πόδια, παρά ένα μικρό, κάθετο στήριγμα. Το πουλί της Saqqara είναι μοναδικό, δεν υπάρχει όμοιο του!
 
 
Ο Dr. Messiha διατύπωσε λοιπόν μια ανατρεπτική άποψη:
 
Ότι το πουλί της Saqqara ήταν στην πραγματικότητα το μοντέλλο ενός πραγματικού αεροπλάνου (ανεμοπτέρου)! 
 
Ο Messiha διατύπωσε την άποψη ότι το πουλί είχε κάποτε και οριζόντιο ουραίο, το οποίο όμως χάθηκε ή καταστράφηκε με τα χρόνια. 
Προχώρησε και ένα βήμα παρακάτω: Έβαλε τον αδελφό του, ο οποίος ήταν μηχανικός πτήσεως σε αεροσκάφη και κατασκεύασε το πουλί από Balsa. Το μοντέλλο πέταξε κανονικά! 
 
 
Το πρωτότυπο σχέδιο του πουλιού της Saqqara, όπως το σχεδίασε ο Dr. Messiha. Να ήταν το στατικό μοντέλλο ενός πραγματικού ανεμοπτέρου; Δεν θα το μάθουμε ποτέ!
 
 
Ο Messiha έγραψε το 1983 ένα βιβλίο με τίτλο  “African Experiment Aeronautics: A 2.000- Year-Old Model Glider” (Αφρικανική Πειραματική Αεροναυτική: Ένα μοντέλο ανεμόπτερου 2.000 ετών), όπου μεταξύ άλλων επισημαίνει ότι το πουλί της Saqqara όχι μόνο δεν είχε καμπυλωτά φτερά (όπως τα άλλα τελετουργικά πουλιά των Αιγυπτίων) αλλά και η ουρά του δεν ήταν οριζόντια, όπως στα άλλα πουλιά! 

 

Ο ιατρός, αιγυπτιολόγος και αερομοντελιστής Dr. Khalil Messiha. Η ανατρεπτική του άποψη τάραξε την επιστημονική κοινότητα!

Έκτοτε έγιναν πολλές δοκιμές, είτε με κατασκευή και δοκιμή διαφόρων μοντέλλων, είτε με προσομοίωση σε υπολογιστή. Άλλα μοντέλλα πέταξαν, άλλα δεν μπόρεσαν να πετάξουν. 

Εμείς οι αερομοντελιστές γνωρίζουμε καλά, ότι τα στατικά μοντέλλα των αεροπλάνων είναι αδύνατο να πετάξουν, ενώ τα πρωτότυπα πετούσαν πολύ καλά.

Πολλοί επιστήμονες εξέφρασαν την άποψη ότι αν είχε κατασκευαστεί πραγματικό ανεμόπτερο με βάση το μοντέλλο, πιθανόν θα είχαν βρεθεί κάποια υπολείμματα του. Άλλοι όμως αντέτειναν ότι το πραγματικό αεροπλάνο (αν ποτέ είχε υπάρξει) θα είχε κατασκευαστεί από ελαφρά υλικά και όχι από ξύλο φίκου (που είναι βαρύ) και επομένως, με την πάροδο χιλιάδων ετών θα είχε καταστραφεί εντελώς. 

Άλλοι πάλι διατύπωσαν την άποψη ότι το πουλί της Saqqara ήταν ένα τελετουργικό αντικείμενο και άλλοι ότι ήταν ανεμοδείκτης ή απλώς ένα παιδικό παιχνίδι.

Ο καθηγητής John Lienhard του Πανεπιστημίου του Χιούστον, παρατηρεί και αυτός ότι όλα τα άλλα πουλιά του αρχαιολογικού μουσείου του Καΐρου έχουν πόδια, φτερά καμπυλωτά και χρωματιστά και οριζόντια ουρά, όπως έχουν τα πραγματικά πουλιά. Τίποτα από αυτά δεν έχει το πουλί της Saqqara και ίσως το πιο περίεργο χαρακτηριστικό του είναι η κάθετη ουρά του. Το πουλί της Saqqara έχει πτέρυγες με αεροτομή, όπως τα αεροπλάνα.

Είναι πολλά αυτά τα χαρακτηριστικά για να είναι απλές συμπτώσεις, λέει ο Lienhard!

Επιπλέον, ο καθηγητής επισημαίνει ότι το πουλί της Saqqara κατασκευάστηκε μια εποχή που το ανθρώπινο πνεύμα έκανε ένα ποιοτικό και ποσοτικό άλμα: Εφευρέθηκαν τα γρανάζια, οι κοχλίες, οι αντλίες, η Ευκλείδεια γεωμετρία, οι μηχανές του Αρχιμήδη, η αστρονομία του Πτολεμαίου κ.ά.

 Το πουλί της Saqqara έχει διχάσει την επιστημονική κοινότητα και ακόμα και σήμερα υπάρχουν πολλοί που διατείνονται ότι ίσως μαρτυρά γνώσεις αεροδυναμικής από τους αρχαίους Αιγυπτίους, πολύ πριν ανακαλυφθούν οι αρχές της αεροδυναμικής από τον σύγχρονο πολιτισμό. Μόνο μετά από 1800 χρόνια ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ασχολήθηκε για 1η φορά με το θέμα της πτήσης.

 Οι σημερινοί επιστήμονες απορρίπτουν -στην πλειονότητα τους- την υπόθεση ότι το πουλί της Saqqara απεικονίζει κάποιο πραγματικό αεροπλάνο που κατασκευάστηκε κάποτε.

Ωστόσο οι καθηγητές Norman Levitt και Paul Gross διατείνονται, ότι εάν το πουλί της Saqqara κατασκευαστεί από μπάλσα και του προστεθεί ένας οριζόντιος σταθεροποιητής, τότε χονδρικά θα έχουμε ένα παιδικό ανεμόπτερο, που θα μπορεί να πετάει!

 Το "πουλί της Σακκάρα" συνδυάζει την επιστήμη, την τέχνη και τον πολιτισμό, κρατώντας ζωντανή τη συζήτηση γύρω από τα όρια της ανθρώπινης δημιουργικότητας και γνώσης στην αρχαιότητα. Ίσως να μην μάθουμε ποτέ με βεβαιότητα το ακριβές του νόημα, αλλά αυτό είναι που κάνει τέτοια ευρήματα τόσο συναρπαστικά!

Μέσα στον τάφο του Pa-di-Imen βρέθηκε ένας πάπυρος με την επιγραφή "Θέλω να πετάξω"!

 

 

Γιώργος Καρασούλας

 ______________________________________________________________________________________

 

Η παγκόσμια κάμψη του αερομοντελισμού

 
 
 19-9-2024
Σε άλλα (ξένα) αερομοντελιστικά Forum συζητήσεων διαβάζω ότι η Αμερικανική ΑΜΑ (Academy of Models Aeronautics) είχε ζημιά 32 εκατομμυρίων δολαρίων από το 2004 και εξής, ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ!
Τα δυο απλούστατα, λαστιχοκίνητα μοντέλλα της Graupner, που έκαναν "θραύση" τότε μεταξύ των μικρών αερομοντελιστών: Το JONNY και το FLOP. Ήταν πολύ φτηνά και τα διέθετε το προσκοπικό πρατήριο στην οδό Φειδίου. Πως όμως μάθαιναν οι αερομοντελιστές για την ύπαρξη και τη διάθεση αυτών των μοντέλλων; Από στόμα σε στόμα! Οι αερομοντελιστές ήταν τόσοι πολλοί, που το νέο μαθαινόταν αμέσως!


Επίδειξη αερομοντελισμού στο Τατόϊ το 1969. Πολύς κόσμος, όλο νεολαία

Έτσι έχουν τα πράγματα και το ποτάμι δε γυρίζει πίσω. Ας ευχηθούμε να είμαστε όλοι εμείς καλά και να απολαμβάνουμε το αγαπημένο μας χόμπυ, για όσο θα μπορούμε.