Η παγκόσμια κάμψη του αερομοντελισμού

   

 19-9-2024

 

 

 

 

Στα "απόνερα" του κλεισίματος της εταιρείας "Laser Engines", σε ένα Forum συζητήσεων κάποια στιγμή πήρε τον λόγο και ο γηραιός Neil Tidey, ο οποίος το 1983 ίδρυσε με τον Reg Gross την εταιρεία.

Μεταξύ άλλων ο Neil Tidey δήλωσε, ότι καθώς ο γιός του Reg Gross, ο Geoffrey Gross (ο νυν διευθυντής της εταιρείας)  έγινε 70 χρονών και δεν υπήρχε κανείς πλέον για να αναλάβει την LASER ENGINES, το κλείσιμο της εταιρείας ήταν αναπόφευκτο. Ο Geoffrey Gross επίσης δεν επιθυμούσε την πώληση της εταιρείας, προφανώς γιατί δεν υπήρχε από κανέναν σχετικό ενδιαφέρον, όπως εμμέσως άφησε να εννοηθεί και ο αρχι-μηχανικός της εταιρείας, Jon Harper.

Σε κάποιο άλλο μέρος της συζητήσεως, ο Neil Tidey έκανε την εξής ενδιαφέρουσα δήλωση: 

 

" Ο αερομοντελισμός υποχώρησε. Χάσαμε πολλά αερομοντελιστικά καταστήματα, οι συνδρομητές της BMFA (British Model Flying Association) ελαττώθηκαν από 36.000 το 2004, σε 2600 τώρα! Χάθηκαν οι δεξιότητες κατασκευής και είναι πολύ ευκολότερο να αγοράσει τώρα κάποιος ένα έτοιμο για πτήση φελιζολένιο μοντέλλο. Οι κανονισμοί της CAA (με την αυστηροποίηση τους) επίσης δε βοήθησαν"

Σε άλλα (ξένα) αερομοντελιστικά Forum συζητήσεων διαβάζω ότι η Αμερικανική ΑΜΑ (Academy of Models Aeronautics) είχε ζημιά 32 εκατομμυρίων δολαρίων από το 2004 και εξής, ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ!

Ένας άλλος αερομοντελιστής από τον Καναδά επισημαίνει τη συνεχή απώλεια μελών της MAAC (Model Aeronautics Association of Canada) και το γεγονός ότι το 75% των μελών είναι άνω των 50 ετών! 

Αυτό όμως είναι κάτι που εύκολα μπορούμε να το διαπιστώσουμε και εμείς: Στο μοντελοδρόμιο που πετάτε, ποιος είναι ο μέσος όρος ηλικίας; Πόσοι είναι οι νέοι αερομοντελιστές (να μη μιλήσω για παιδιά);

 

 

 

Φωτογραφία από μοντελοδρόμιο του εξωτερικού: όλοι οι αερομοντελιστές είναι ηλικιωμένοι

 

 

Όλο μεγάλες ηλικίες στο χόμπυ, στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα

 

 

Ας αναλογιστούμε επίσης πόσες παλιές εταιρείες έκλεισαν οριστικά τα τελευταία χρόνια: Graupner, Robbe, Great Planes (και Top Flite), ESM, Sanye (ASP, Super Custom, Magnum, Planet Hobby), ο κατάλογος δεν έχει τέλος!

Αν πούμε για τα Ελληνικά μαγαζιά... Εδώ δεν χρειάζεται να πούμε πόσα έκλεισαν, το θέμα είναι πόσα έμειναν!

 

Διάβασα σε ξένα (αλλά και Ελληνικά) FORUM συζητήσεων κάποιες προτάσεις για να μπει ο αερομοντελισμός στα σχολεία, να ενημερωθούν τα παιδιά ώστε να αρχίσουν να ασχολούνται κλπ. 

 

Θα ήθελα όμως να επισημάνω ότι τις δεκαετίες του 1960 και 1970 που ανθούσε ο αερομοντελισμός, τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά. Τη δεκαετία του 1970 στο εξατάξιο -τότε- γυμνάσιο, υπήρχαν σε κάθε τάξη τουλάχιστον 4-5 αερομοντελιστές ! (μιλάω για την Αθήνα). 

 

Τα μοντέλλα ήταν απλούστατα: φτηνά λαστιχοκίνητα, μικρά ανεμόπτερα ελευθέρας πτήσεως και μικρά μηχανοκίνητα, ελευθέρας πτήσεως ή Control- Line. Ήταν μοντέλλα που μπορούσαν εύκολα να τα προμηθευτούν τα παιδιά με το χαρτζηλίκι τους και μπορούσαν εύκολα να τα πετάξουν στις πολλές -εκείνα τα χρόνια- αλάνες της Αθήνας. Δεν χρειαζόταν να μετακινηθούν 1 ή 1,5 ώρες για να πετάξουν τα μοντέλλα τους.

Η Γερμανική Graupner που κυριαρχούσε τότε στον κόσμο του αερομοντελισμού, προόριζε τα περισσότερα μοντέλλα της για παιδιά ή νέους. 

 

Το PROSPEKTUS της GRAUPNER του 1967/68. Στο εξώφυλλο της έχει το μικρό μοντέλλο MINI PIPER ελευθέρας πτήσεως, με μηχανή COX 0,33 cc. Ήταν φτηνό και μπορούσαν να το προμηθευτούν τα μικρά παιδιά με το χαρτζηλίκι τους (αφού δεν υπήρχε περίπτωση να τους δώσουν γι αυτό χρήματα οι γονείς τους!)

Τα δυο απλούστατα, λαστιχοκίνητα μοντέλλα της Graupner, που έκαναν "θραύση" τότε μεταξύ των μικρών αερομοντελιστών: Το JONNY και το FLOP. Ήταν πολύ φτηνά και τα διέθετε το προσκοπικό πρατήριο στην οδό Φειδίου. Πως όμως μάθαιναν οι αερομοντελιστές για την ύπαρξη και τη διάθεση αυτών των μοντέλλων; Από στόμα σε στόμα! Οι αερομοντελιστές ήταν τόσοι πολλοί, που το νέο μαθαινόταν αμέσως!

Δείτε πόσα πολλά δέσμια (Control Line) μοντέλλα υπήρχαν στον κατάλογο της Graupner, τα περισσότερα για μηχανές 0,8 - 1 cc. Αυτά όμως ήταν πιο ακριβά. Παρ όλα αυτά, αρκετά ήταν τα παιδιά που τα προμηθεύονταν

 

Εκείνη την εποχή στην Ελλάδα, όχι μόνο δεν υπήρχε υποστήριξη από τους μεγαλύτερους (τους γονείς) για την ενασχόληση των παιδιών με αυτό το καινούργιο χόμπυ, αλλά αντιθέτως οι γονείς έβλεπαν με καχυποψία αυτή την ενασχόληση, καθώς θεωρούσαν ότι ενδεχομένως τα παιδιά θα παραμελούσαν τα μαθήματα τους. Ωστόσο, ο αερομοντελισμός άνθιζε, παρά τη δυσκολία που υπήρχε για την προμήθεια μοντέλλων, μηχανών και υλικών κατασκευής. Μόνο από το προσκοπικό πρατήριο στην οδό Φειδίου και από την ΕΝΩΣΗ ΜΟΝΤΕΛΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ στην οδό Ακαδημίας μπορούσαν τα παιδιά να προμηθευτούν κάποια πράγματα.

 

Ωστόσο ήταν τόση η έφεση, η δίψα των παιδιών και των νέων για το καινούργιο αυτό χόμπυ, ώστε στις λίγες εκδηλώσεις επιδείξεων που γίνονταν τότε, υπήρχε πολύ μεγάλη συμμετοχή θεατών! Για τις εκδηλώσεις που γίνονταν στο Τατόϊ, η Αεροπορία έβαζε φορτηγά ΡΕΟ από την οδό Ακαδημίας που πήγαιναν στο Τατόϊ τους θεατές και μετά τους επέστρεφαν πάλι στην Ακαδημίας.

 

 

Επίδειξη αερομοντελισμού στο Τατόϊ το 1969. Πολύς κόσμος, όλο νεολαία

Το ερώτημα είναι πώς μάθαιναν τότε τα παιδιά για την εκδήλωση, την εποχή που δεν υπήρχε ασφαλώς INTERNET αλλά και η βρεφική τότε τηλεόραση μόνο με αερομοντελισμό δεν ασχολείτο! Και πάλι αυτό γινόταν από στόμα σε στόμα, ήταν τόσοι πολλοί οι αερομοντελιστές που το νέο μαθαινόταν αμέσως!

 

 Παρά την έλλειψη σύγχρονων μέσων επικοινωνίας, η κοινή αγάπη για τον αερομοντελισμό είχε δημιουργήσει μια φυσική κοινότητα μεταξύ των νέων που συμμετείχαν. Η αλληλεπίδραση μέσα στις τάξεις και τις σχολικές αυλές ενίσχυε τη θετική ανάδραση, καθώς τα παιδιά μοιράζονταν γνώσεις, εμπειρίες και επιτυχίες.

Ποια ήταν λοιπόν αυτή η κινητήρια δύναμη που δημιουργούσε τέτοια έφεση, τέτοια δίψα στα παιδιά και τους νέους για τον αερομοντελισμό;

 

Ο αερομοντελισμός ήταν κάτι το πραγματικά νέο και συναρπαστικό για τα παιδιά της εποχής. Η δυνατότητα να κατασκευάσουν κάτι με τα χέρια τους και στη συνέχεια να το δουν να πετάει ήταν μια εμπειρία που προκαλούσε δέος και ενθουσιασμό. Σε μια εποχή χωρίς ψηφιακές ψυχαγωγίες, η απλότητα και η μαγεία του αερομοντελισμού παρείχαν μια εξαιρετική ευκαιρία για δημιουργικότητα και εξερεύνηση. 

 

Χωρίς την παρουσία της σύγχρονης ψηφιακής ψυχαγωγίας, οι επιλογές των παιδιών για δημιουργικές δραστηριότητες ήταν περιορισμένες, και ο αερομοντελισμός προσέφερε μια μοναδική διέξοδο για δημιουργικότητα και ανακάλυψη.

Η άνθιση του αερομοντελισμού συνεχίστηκε για αρκετά ακόμα χρόνια, ίσως μια ή δυο δεκαετίες. Κατόπιν εμφανίστηκαν οι φτηνοί προσωπικοί υπολογιστές και τα πρώτα βιντεοπαιχνίδια. Το 1980 κυκλοφόρησε ο Sinclair ΖΧ-81 και 1-2 χρόνια αργότερα ο Sinclair Spectrum, ο ATARI, ο COMMODORE κ.ά. Τα πρώτα βιντεοπαιχνίδια ήταν γεγονός!

Έτσι, με τον καιρό το "νέο" που προσέφερε ο αερομοντελισμός δεν είχε πια την ίδια πρωτοτυπία, καθώς τα παιδιά άρχισαν να έχουν πρόσβαση σε πολυάριθμες και συχνά πιο άμεσες μορφές ψυχαγωγίας. Επίσης, η τεχνολογία εξελίχθηκε και προσέφερε πολλές εναλλακτικές που ικανοποιούν την ανάγκη για καινοτομία και ενθουσιασμό, όπως τα βιντεοπαιχνίδια, τα drones και οι ψηφιακές πλατφόρμες.

 

Οι παλαιοί αερομοντελιστές στους οποίους το χόμπυ είχε γίνει βίωμα, συνέχισαν να ασχολούνται. Μεγάλωναν όμως σε ηλικία και πλέον είχαν σημαντικά εισοδήματα. Οι εταιρείες αερομοντελισμού διέγνωσαν έγκαιρα αυτές τις αλλαγές και προσανατολίστηκαν σε αυτούς τους -εύπορους πλέον- χομπίστες, προσφέροντας  ακριβότερα μοντέλλα, συστήματα Τ/Κ κλπ, κάτι όμως που καθιστούσε πιο δύσκολη την είσοδο παιδιών και εφήβων στο χόμπυ. 

 

Οι περισσότεροι αερομοντελιστές σήμερα ανήκουν σε παλαιότερες γενιές, και χωρίς την εισροή νέων ατόμων, το χόμπυ θα μειώνεται χρόνο με τον χρόνο καθώς οι μεγαλύτεροι σε ηλικία αερομοντελιστές θα αποχωρούν (αποβιώνουν). Η πίτα για τις εταιρείες γίνεται μικρότερη, λίγες εταιρείες παραμένουν και τα προϊόντα τους γίνονται όλο και ακριβότερα και πιο εξειδικευμένα.

Αν λοιπόν έτσι έχουν τα πράγματα, μήπως αυτό σημαίνει ότι ο αερομοντελισμός τελικά θα σβήσει σαν χόμπυ;

Ασφαλώς όχι! Όπου υπάρχει πιθανότητα, δυνατότητα κέρδους, πάντα θα υπάρχουν και εταιρείες που θα σπεύδουν να εκμεταλλευτούν αυτές τις ευκαιρίες. 

 

Απλώς ο αερομοντελισμός θα γίνει ένα πιο εκκεντρικό χόμπυ, που θα απευθύνεται στους λίγους και εύπορους, κάτι σαν το γκολφ ας πούμε.

Έτσι έχουν τα πράγματα και το ποτάμι δε γυρίζει πίσω. Ας ευχηθούμε να είμαστε όλοι εμείς καλά και να απολαμβάνουμε το αγαπημένο μας χόμπυ, για όσο θα μπορούμε.

 

 

 

 

Γιώργος Καρασούλας